Je hoeft maar naar buiten te stappen en je ziet duidelijk dat de herfst zijn intrede heeft gedaan. De eikels en blaadjes vallen van de bomen en in het bos poppen overal de paddenstoelen op. Met geluk zie je ook eekhoorntjes en andere bosdieren, druk bezig met hun herfst bezigheden. Doordat de stand van de verandert, dalen de temperaturen en hebben we minder lang licht op een dag. Daardoor gaan er bij alle levende wezens, van mensen tot dieren bomen en planten, instinctief allerlei schakelaartjes uit en aan.
Biologische klok
De herfst heeft invloed op je biologische klok, dat merk je het sterkst als je vroeg moet opstaan. In de zomer gaat dat vaak vrij gemakkelijk; vogels hebben je al gewekt en voordat jij je je luikjes open hebt is het al lekker licht buiten.
In de herfst wordt je wakker in het pikkedonker en alles in je roept, néééé laat me slapen! Ben je eenmaal met je grote, blote voeten op het koude zeil, dan blijf je vaak nog een hele tijd slaperig.
Dat moeizame opstaan komt doordat je biologische klok aangestuurd wordt door het licht van de zon. Je biologische klok hangt ergens diep in je hersenen en loopt op daglicht. Zodra licht via je ogen je hersenen bereikt begint de biologische klok te luiden. Hij laat daarmee meteen duizenden andere kleine klokjes in je lichaam af gaan. Die kleinere klokjes zitten in bijna alle cellen van je lichaam tot aan je immuunsysteem toe.
Door het luiden van al die klokken weet elke cel dat het dag is en daarmee tijd om actief te worden. Dit is een heel oud mechanisme, ontstaan tijdens miljoenen jaren evolutie toen mensen nog niet in verwarmde huizen sliepen omringd door kunstlicht.
Als je wel eens voor langere tijd gekampeerd hebt dan weet je hoe snel je in dat oerritme terecht komt. Je wordt automatisch wakker bij het krieken van de dag en voelt de behoefte om naar bed te gaan als het donker wordt.
Bij de meeste dieren werkt het ook zo, de haan kraait bij zonsopkomst en de kippen gaan op stok als de schemer invalt.
Helaas kunnen we tegenwoordig niet strikt leven naar de stand van de zon. De plicht roept of de kinderen roepen. Gelukkig is er een handig foefje om je biologische klok bij te stellen waardoor je energieker de herfst door komt.
Geef die klok een slinger
Je biologische klok kan je namelijk makkelijk bijstellen met licht. Dat doen we aldoor al omdat we omringd zijn met kunstlicht; van onze telefoon, laptops, lampen en lantarenpalen.
Waar al dat licht je in de avond wakker houdt, kan je jezelf er in de ochtend een plezier mee doen. Zo kan je je biologische klok een slinger geven met een daglichtlamp. Dit zijn lampen die net zoveel licht uitstralen als het licht van de zon op een gemiddelde dag. Gelijk na het opstaan kan je hier zo’n tien à twintig minuten achter gaan zitten. Dingdong denken al je klokken, het is licht, de zon schijnt tijd om actief te worden. Het effect van zo’n daglichtlamp merk je dan ook meteen. Tegenwoordig zijn die lampen niet meer zo duur en vind je ze met tientallen op marktplaats. Kies voor een lamp met een lichtsterkte van minimaal 10.000 Lux. Tip; ze zijn ook ideaal om je bij op te maken of je wenkbrauwen te epileren, je zal geen haartje missen 😊
Eten als een beer
Hield je je in de zomer nog met gemak aan een keurig dieet in de herfst wil je ineens niet alleen slapen maar ook eten als een beer. Ook dit is een oeroud mechanisme. We zijn natuurlijk gewoon een soort aapjes in een pakkie, want zoals je net als las hebben mensen miljoenen jaren als jagers-verzamelaars geleefd. Je lichaam zit nog precies hetzelfde in elkaar, alleen onze omgeving is in korte tijd drastisch veranderd.
In de oertijd was voedsel in de winter vaak schaars en daarmee ook vetweefsel wat voor een noodvoorraad calorieën en een isolerende laag zorgde. Met de naderende kou was het in de herfst met al zijn overvloed aan fruit, bessen, noten en paddenstoelen pakken wat je pakken kan.
Hierdoor wil je vaak niet alleen meer eten in de herfst, je krijgt automatisch ook trek in andere wat zwaardere kost. Een koude plens smoothie smaakt hoogzomer echt lekkerder dan in een tochtig, koud oktober. Hetzelfde geldt voor salades en andere lichte gerechten. Je buik wil nu een kom dampende havermout, warme soepen, stoofschotels, ovengerechten en glühwein. Deze voedingsmiddelen hebben een verwarmend effect, zodat je lichaam makkelijker zijn lichaamstemperatuur op peil kan houden.
Het leuke is dat de natuur in elk seizoen precies biedt wat je lichaam nodig hebt. Zo lenen de groenten en fruit van de herfst zich perfect voor verwarmende gerechten. Denk aan geroosterde pompoen, stoofperen, paddenstoelensoep, je kan alle kanten op. Ook verwarmende kruiden en specerijen zoals kaneel, kardemom en steranijs zijn lekker en gezond om te gebruiken in de herfst. Kom maar door met die Chai thee.
Gewrichten
Heb je een reumatische aandoening dan zijn de herfst en winter meestal geen pretje. Vooral de combinatie van kou en vocht kan gewrichtsklachten flink verergeren. De kou zorgt ervoor dat je lichaam minder goed doorbloed is en je spieren sneller stijf worden. Ook lijkt de kou je botten wel binnen te dringen. In de Chinese geneeskunde kennen ze de effecten van het weer, vanuit die visie kunnen kou, tocht, wind en vocht je lichaam uit balans brengen.
Wapen je met wol en olie
Als je gewrichten zeer doen in de herfstmaanden, wapen je dan zo goed mogelijk tegen de elementen. Daar kan je direct mee beginnen zodra je onder de douche vandaan komt. Smeer jezelf bijvoorbeeld elke dag in met Johannesolie. Deze prachtige dieprode olie legt een isolerend laagje over je huid, waardoor kou en vocht minder vat op je lichaam krijgen. Ga daarnaast op zoek naar mooie wollen kleding zoals sokken, truien en sjaals. Wol steekt met kop en schouders boven elke textielsoort uit, het kan als geen ander je lichaam behaaglijk warm houden. Tegenwoordig hoef je echt niet meer bang te zijn voor kriebels, er is een keur aan prachtige, zachte wollen kleding. Verder kan je nog denken aan een nierwarmer, ook dit komt uit de Chinese geneeskunde. Het is niets anders dan een zachte, licht elastische band van vaak een mengsel van wol en katoen die je om je middel draagt. Het houdt je romp en daarmee je hele lichaam aangenaam warm.
Schildklier
Je schildklier is een klein orgaantje in je keelgebied. Hoe klein ook, het regelt grote zaken zoals de snelheid van je stofwisseling en je lichaamstemperatuur. Wanneer je schildklier wat trager werkt heb je het vaak koud en andersom, als je schildklier op hol is geslagen zweet je peentjes. Wij vrouwen zijn net wat gevoeliger voor een onbalans van de schildklier door zwangerschappen of andere hormoonschommelingen. Zodra het buiten kouder wordt kan je schildklier even een opdoffertje krijgen. Hij moet zich aanpassen aan de koudere temperaturen en als het ware de kachel wat hoger zetten. Heeft je schildklier niet genoeg reserves, dan kost het meer moeite de boel aan te sturen. Dat kan zich uiten in vermoeidheid, brainfog, stemmingswisselingen, gewrichtsklachten en een paar pondjes meer.
Extra zorg voor je schildklier
Let in de herfst daarom extra goed op je schildklier. Zorg in de eerste plaats dat je voldoende jodium binnenkrijgt. Eet je bijvoorbeeld geen brood, dan mis je het gejodeerde zout wat erin zit. Je kan jodium bij slikken, een goed opneembare vorm van jodium is Iosol jodium.
Verder zijn selenium (in paranoten), zink, vit D3, omega 3 vetzuren en B-vitaminen van belang voor je schildklier.
Intoleranties of gevoeligheden voor gluten of zuivel kunnen je schildklier juist uit balans brengen. Ook het eten van te veel sojaproducten belast je schildklier.
Stemming
Last but not least, je stemming. Deze kan tegelijk met de buitentemperatuur onder het vriespunt duiken. Dat heeft te maken met een combinatie van factoren. Allereerst het tekort aan licht, wat je bioritme en allerlei hormonale processen verstoort waardoor je je down gaat voelen. Daarnaast heeft het seizoen zelf ook wel wat melancholisch. De zomer met al zijn naar buiten gerichte vrolijkheid is voorbij en er wacht je niets dan kou en ellende, tenminste zo kan het voelen.
Kusje erop
Wanneer je gevoelig bent voor een sombere stemming in de herfst begin dan allereerst met het gebruik van een daglichtlamp. Ga er dagelijks voor zitten zodra de ‘r’ in de maand is. Vaak geeft dat al een enorme verbetering. Neem daarnaast een goede Multi-vitamine en extra vitamine D3 en vis- of algenolie.
Verder kan je denken aan de kruiden preparaten Sint-Janskruid of Ashwagandha. Sint-Janskruid is een natuurlijk middel bij somberheid. Lees de gebruiksaanwijzing goed door, want het kan interacties geven met je anticonceptiepil en andere medicijnen.
Ashwagandha komt uit de ayurveda en is een algemeen versterkend kruid, het geeft meer energie en een betere stemming.
Verder kan het helpen om je niet te verzetten tegen het seizoen. Versla je innerlijke Scrooge die overal Humbug aan heeft en doe eens helemaal het tegenovergestelde; Dompel je onder in de herfst met al zijn pracht. Verzamel bladeren en maak een herfstkrans, haal warme dekentjes en kaarsen in huis, bak koekjes tot je een ons weegt, kook stoofpotten en maak lange wandelingen door het bos. Elk seizoen heeft zijn charmes en als het je lukt die te omarmen gaat het je makkelijker af. Zet hem op en happy fall!
